BOVEN
Haagse Beemden
Beweegt
Een deel van de jongeren in de Bredase wijk Haagse Beemden beweegt te weinig, of worstelt met depressies of teruglopende schoolprestaties. Soms zorgen ze voor overlast, enkelingen vervallen in crimineel gedrag. Daarnaast neemt het aantal ouderen in de wijk toe. Zij hebben andere, zorggerelateerde behoeften die de wijk nu niet herbergt. De gemeente ziet verbanden tussen deze sociale vraagstukken en de staat van de gebouwde omgeving. De openbare ruimte is verouderd en sleets, groenstructuren ontoegankelijk of achter hekwerken verscholen. De woningvoorraad voldoet in sommige delen niet aan de eisen die ouderen aan een huis stellen, en hier en daar zijn voorzieningen en winkelcentra aan vernieuwing toe.
Op verzoek van het O-team gingen Bovengronds en socioloog Wenda Doff aan de slag met de leefstijl van de Bredase jongeren.
​
De belangrijkste ingreep is de aanleg van een sportring. Daarmee wordt het grote groene hart van de wijk beleefbaar en toegankelijk. De verschillende buurten worden verbonden. In de wijken wordt de dominantie van de auto teruggedrongen en meer ruimte gegeven aan voetgangers en fietsers om meer dagelijkse beweging te stimuleren.
credits
opdrachtgever: O-team Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
ontwerp: bovengronds i.s.m. Wenda Doff - stadssocioloog.
​
​
Positieve effecten bewegen
Er is grote belangstelling voor de vraag hoe een stad uitnodigt tot gezond gedrag, zoals bewegen en het eten van gezonde voeding, en naar de betekenis van groen en een gezond leefmilieu voor het welzijn van bewoners. Bij gezondheid gaat het niet alleen om fysieke gesteldheid, maar ook om participatie en verbondenheid.
​
‘Bewegingsarmoede’ wordt niet zozeer veroorzaakt omdat de jeugd minder zou sporten, maar vooral omdat ze in het dagelijks leven steeds minder fysiek actief zijn (Elling, 2003). Scholieren en studenten zitten in vergelijking met personen uit de andere levensfasen het meest op een dag (SCP, 2018). Onder bewegen valt niet alleen sport, maar ook dagelijkse beweging in de vorm van fietsen, lopen en buiten spelen.
​
Er is een sterk verband tussen fysieke activiteit en gezondheid: bewegen heeft een belangrijk aandeel in de algehele gezondheid en inactiviteit is een risicofactor voor tal van aandoeningen,
De auto wordt zowel aan de voorkant als aan de achterkant van de woningen geparkeerd. De auto domineert de openbare ruimte.
Fietspaden liggen langs achterkanten van woningen en voelen sociaal onveilig vooral in het donker. Voorzieningen zijn slecht of niet bereikbaar met de vrijliggende fietspad.
De Gezonde Stad
De wijze waarop we steden, wijken en buurten ontwerpen en beheren is van invloed op de gezondheid van bewoners. Een prettige openbare ruimte nodigt namelijk uit tot sporten,
spelen en ontmoeten. Groen is bij alle vormen van bewegen en ontmoeten een wezenlijk element van de openbare ruimte en dus van de gezonde wijk. Behalve dat het de mogelijkheid
geeft voor spelen, sporten en ontmoeten, zorgt groen voor schone lucht, afkoeling en waterberging. Toevallige ontmoetingen in de openbare ruimte leiden tot publieke vertrouwdheid; vreemden worden ‘bekende vreemden’ en dragen bij aan thuisgevoel.
​
De aanwezigheid van (groene) buitenruimte leidt niet direct tot het gebruik ervan. Openbare ruimte moet aan bepaalde voorwaarden voldoen wil zij aantrekkelijk zijn om er te verblijven en eigen te maken. Voor dit project gestileerde we vanuit wetenschappelijk onderzoek de werkzame principes achter het intensieve gebruik van openbare ruimte voor wandelen, fietsen en verblijven. Een prettige leefomgeving die uitdaagt tot bewegen is afwisselend, zonder veel hinder en gevaar, en nodigt uit tot verblijf.
Leefstraten
Door te kiezen om de auto geheel aan de achterzijde van de woningen te clusteren en daar te parkeren kunnen de straten een andere functie krijgen. Dit is de aanleiding om de buurtstraten te transformeren tot collectieve buurttuinen. Hier kunnen de buurtbewoners elkaar ontmoeten, terwijl ze een gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheid hebben voor de ruimte. De ruimtes kunnen gebruikt worden als moestuinen, collectief groen of speelplek. De straten worden kindvriendelijke straten, waar ze veilig kunnen spelen.
​
Om mensen hun dagelijkse boodschappen op de fiets of te voet te laten doen zou een fietstraat als hoofdweg zowel het bewegen stimuleren als de lokale economie kunnen. De fietstraat is een sociaal veilige route in aanvulling op de vrijliggende fietspaden, daarnaast een verbinding tussen de bestaande voorzieningen.
​
Dit is een grootschalige interventie die kan worden gekoppeld aan grootschalige infrastructurele ingrepen zoals aanleg van een warmtenet als vervanging van het riool.
Vergroten bruikbaarheid bestaande
​
Als laaghangend fruit wordt gestart met het verbeteren van het gebruik van het bestaande, door toegankelijk maken van het groen en het stimuleren van natuurspelen. Aanleg van betere verlichting en verblijfskwaliteit van bestaande sportveldjes zodat ze beter bruikbaar worden.